Lorazepam

Description

Welkom. In deze pagina lees je heldere informatie over lorazepam: wat het is en wanneer artsen het voorschrijven.

We leggen kort uit wat de werkzame stof doet en welke vormen en sterktes in Nederland beschikbaar zijn, zoals tabletten, drank en injectievloeistof. Ook noemen we het merk Temesta en praktische details voor apotheken.

Je krijgt begrijpelijke uitleg over het effect van Lorazepam: anxiolyse, sedatie, spierontspanning en het risico op anterograde amnesie. Dit helpt bij veilig gebruik en het inschatten van de kans op afhankelijkheid.

Verder plaatsen we dit in de context van wetenschappelijk onderzoek en farmacokinetiek, met aandacht voor halveringstijd en waarom dosering over dagen of weken telt. Tot slot vind je tips over vergoeding en wanneer niet‑medicamenteuze opties de voorkeur hebben.

Lorazepam werkt rustgevend

Lorazepam is een kortwerkend benzodiazepine dat vaak als slaapmiddel gebruikt wordt of bij angststoornissen, zoals sociale angststoornissen, en soms bij acute epileptische aanvallen. Het wordt vaak voorgeschreven bij bepaalde indicaties, zoals paniekaanvallen en ernstige angstklachten.

Lorazepam werkt specifiek op bepaalde hersengebieden en is bedoeld voor specifieke indicaties, waardoor het een gerichte werking heeft. Lorazepam werkt in op het centrale zenuwstelsel, waardoor een kalmerend en hypnotisch effect optreedt. Dit kan spanning verminderen en de slaap bevorderen, maar het gebruik vraagt om zorgvuldige medische begeleiding.

Werking en gebruik

Wanneer Lorazepam overdag gebruikt wordt, kan het leiden tot verminderde oplettendheid en slaperigheid overdagsufheid. Artsen schrijven dit middel meestal voor bij klachten als ernstige angst, slapeloosheid of acute paniek, en doen dit alleen onder strikte voorwaarden na zorgvuldige afweging van alternatieven. Het medicijn versterkt het effect van andere dempende stoffen, zoals alcohol of opioïden. Bij een hoge dosis Lorazepam kan zware sedatie optreden.

In het ziekenhuis wordt Lorazepam soms intraveneus toegediend, bijvoorbeeld bij zwaar zieke patiënten met aanhoudende aanvallen, maar dan is vaak extra medische controle noodzakelijk. De manier waarop Lorazepam wordt gebruikt, zoals het volgen van de juiste dosering en afbouw, is essentieel voor de veiligheid en effectiviteit van de behandeling.

Risico’s bij langdurig gebruik

Langdurig gebruik of een langere gebruiksduur kan leiden tot psychische afhankelijkheid, emotionele vervlakking en gedragsveranderingen zoals onaangepast gedrag of dat iemand zich Lorazepam onrustig of geïrriteerd voelt, soms zelfs dat men kwaad soms word.

Daarnaast kan langdurig gebruik of het afbouwen van lorazepam ervoor zorgen dat je je moe voelt, zowel lichamelijk als mentaal. Ook kan een te snelle afbouw na een langdurige behandeling leiden tot hernieuwde epileptische aanvallen. Mogelijke bijwerkingen zijn onder andere dubbelzien. Daarom moet stoppen altijd geleidelijk gebeuren.

Mogelijke bijwerkingen

Bijwerkingen van Lorazepam optreden kunnen zowel mild als ernstig zijn. Vaak voorkomende klachten zijn dat iemand zich Lorazepam voel suf, dat hij of zij hoofdpijn krijgt, hartkloppingen ervaart, en dat men activiteiten vermijdt die concentratie vragen.

Lorazepam maakt suf, wat invloed heeft op het dagelijks functioneren. Ernstige bijwerkingen zijn onder meer allergische huidreacties, hemolytische reacties, hallucinaties, en cerebrovasculaire complicaties zoals beroertes. Ademhalingsproblemen door partiële obstructie of sedatie zijn vooral riskant bij kwetsbare patiënten. Bij lever- of nierproblemen kan ophoping leiden tot een versterkt effect.

Ernstige medische risico’s

Zeldzame maar gevaarlijke complicaties zijn acuut nierfalen en metabole acidose, vooral bij intraveneuze toediening die veel hulpstoffen benzylalcohol of een hoge dosis propyleenglycol bevat. Daarnaast kan lorazepam het risico op obstructie van de luchtwegen verhogen, vooral bij kwetsbare patiënten met bestaande ademhalingsproblemen. Deze risico’s gelden vooral voor zwaar zieke patiënten en vragen om directe extra medische controle.

Toepassing bij angst en slaapproblemen

Wanneer Lorazepam gebruikt wordt bij sociale angststoornissen, kan het tijdelijk helpen om spanning te verminderen. Ook wordt het soms als slaapmiddel gebruikt bij ernstige slapeloosheid. Lorazepam helpt goed bij het in slaap vallen. Vaak is een lage dosis genoeg om het gewenste effect te bereiken. Het hypnotisch effect zorgt ervoor dat men sneller in slaap valt, maar bij overdag gebruik zijn de gevolgen voor alertheid en motoriek aanzienlijk.

Advies voor veilig gebruik

• Vermijd activiteiten zoals autorijden zolang Lorazepam werkt.
• Gebruik de lage dosis die nodig is voor het gewenste effect.
• Vermijd langere gebruiksduur om afhankelijkheid te voorkomen.
• Bij medische aandoeningen zoals partiële obstructie of hart- en vaatziekten is extra voorzichtigheid nodig.
• Houd rekening met mogelijke centrale bijwerkingen bij combinatie met andere middelen.
• Ervaar je ernstige bijwerkingen of merk je veranderingen in je symptomen? Overleg meteen met je arts.

Samenvatting

Lorazepam biedt effectief rustgevende werking, maar brengt risico’s met zich mee zoals psychische afhankelijkheid, emotionele vervlakking, allergische huidreacties, en in ernstige gevallen acuut nierfalen of metabole acidose. Vooral bij een hoge dosis Lorazepam, bij langdurig gebruik, of bij zwaar zieke patiënten zijn extra medische controle en terughoudendheid essentieel. De balans tussen het hypnotisch effect en de kans op complicaties vereist altijd een zorgvuldige afweging. Het is belangrijk dat het gebruik van lorazepam altijd volgens de juiste bedoeling plaatsvindt, om ongewenste effecten en misbruik te voorkomen.

Beperkte longreserves

Beperkte longreserves betekenen dat de longen minder vermogen hebben om zuurstof op te nemen of koolstofdioxide af te voeren. Bij dergelijke patiënten kan gebruik van lorazepam of sluip lorazepam extra risico opleveren, omdat sedatie de ademhaling verder kan verminderen. Dit kan in ernstige gevallen leiden tot hypoxische hartstilstand.

Als er ademhalingsproblemen optreden, gebeurt het soms dat er ook zwelling of irritatie van de keel ontstaat, wat de ademhaling verder kan bemoeilijken en medische hulp noodzakelijk maakt. Artsen schrijven daarom alleen voor als de voordelen opwegen tegen het verhoogd risico. Bij herhaald gebruik neemt het gevaar toe dat afhankelijkheid neemt.

Wees voorzichtig en wees terughoudend, vooral bij jonge kinderen of wanneer spieren slap zijn. Soms is leverfunctieonderzoek aangewezen, zeker bij abnormale leverfunctietesten of gebruik van bepaalde stoffen.

Regelmatig bloed controleren helpt complicaties voorkomen. Bijwerkingen kunnen zijn: overdag suf, woede uitbarstingen, keelklachten of zelfs dat men ruikt dingen die er niet zijn. Als men plotseling stopt, kunnen ernstige klachten gepaard gaan met verergering van de ademhalingsproblemen.

Wat is lorazepam en waarvoor wordt het voorgeschreven?

Hier lees je welke rol dit medicijn speelt bij acute angst, onrust en de behandeling van een angststoornis. Het middel hoort tot de benzodiazepinen (ATC N05BA06) en werkt als een snelwerkende agonist op dezelfde receptoren.

Wanneer wordt het gebruikt? Het wordt kortdurend ingezet bij pathologische angst, ernstige onrust en bij een angststoornis wanneer niet‑medicamenteuze maatregelen onvoldoende helpen. Ook kan het bij premedicatie vóór een ingreep worden gegeven om rust en amnesie te bevorderen.

Als slaapmiddel heeft het een beperkte plaats: de opname is relatief traag (ongeveer 2 uur), dus het is minder geschikt voor acute insomnia. Gebruik als slaapmiddel is uitzondering en altijd kort (

Geneesmiddel Lorazepam is beschikbaar als tablet en drank. Timing van inname hangt af van de toedieningsweg; bij acuut gebruik kan effect binnen enkele minuten tot ongeveer een uur merkbaar zijn, afhankelijk van vorm en dosis.

Start laag en evalueer regelmatig. Weeg het rustgevende effect dat werkt rustgevend en rustgevend vermindert angstgevoelens af tegen mogelijke bijwerkingen zoals hoofdpijn of nachtmerries. Het gebruik van lorazepam moet altijd onder medische begeleiding gebeuren; bij langdurig gebruik moet het gebruik lorazepam geleidelijk worden afgebouwd om ontwenningsverschijnselen te voorkomen. Bespreek het gebruik tijdig met je behandelaar als je er last krijgen van kunt of als het gevolgen heeft voor of je mag autorijden.

Hoe werkt lorazepam in het lichaam?

Dit deel beschrijft hoe de stof in het centrale zenuwstelsel zijn werking uitoefent. De werkzame stof versterkt de remmende werking van GABA in de hersenen, waardoor neurale prikkeling afneemt en het Lorazepam werkt rustgevend vermindert en vermindert angstgevoelens. Het lichaam reageert op lorazepam door een verminderd reactievermogen, verminderde concentratie en coördinatie, wat van invloed kan zijn op verkeersveiligheid en dagelijkse activiteiten.

Klinisch leidt dit tot meerdere effecten: anxiolyse (minder spanning), sedatie/hypnose (slaperigheid), anticonvulsieve werking en spierrelaxatie. Na orale inname treedt het effect doorgaans binnen ongeveer 1 uur op; bij een injectie is het effect al binnen enkele minuten merkbaar. Lorazepam kan daarnaast invloed hebben op hoe iemand denkt, zoals het veroorzaken van geheugenproblemen of een verminderd beoordelingsvermogen.

De halveringstijd ligt tussen 9 en 16 uur, en de klinische effectduur van een orale dosis is meestal ongeveer 8–12 uur. Het effect van Lorazepam is dosisafhankelijk: hogere dosis geeft sterkere sedatie en meer kans op amnesie en bijwerkingen.

Farmacokinetiek (opname, verdeling, metabolisme en eliminatie) verklaart waarom het niet het snelste slaapmiddel is, maar wel geschikt bij acute angst of pre-procedurale sedatie. Bij kinderen is de kans op paradoxale reacties groter; terughoudendheid en nauwkeurige monitoring zijn daarom belangrijk.

Praktische informatie over tijd‑tot‑inzet en effectduur helpt je het moment van inname af te stemmen op dagelijkse activiteiten en behandeling. Bespreek altijd dosis en gebruik met je behandelaar.

Vormen, sterktes en toediening

Hier zetten we uiteen in welke toedieningsvormen Lorazepam in Nederland voorkomt en wat dat praktisch betekent.

Tabletten

Beschikbare sterktes: 0,5 mg, 1 mg en 2,5 mg. Neem de tablet met een glas water en kies vaste innamemomenten voor een voorspelbaar bloedspiegel.

Orale drank en injectievloeistof

De drank heeft een concentratie van 1 mg/ml en is handig bij slikproblemen of voor nauwkeurige kleine doseringen. De injectievloeistof is 4 mg/ml (ampul 1 ml) en wordt gebruikt wanneer orale toediening niet mogelijk is.

Timing en effectduur

Bij orale toediening treedt het effect doorgaans op na ongeveer 1 uur. De werkingsduur van tabletten en drank ligt meestal tussen 8 en 12 uur.

Bij intraveneuze of intramusculaire toediening ziet men snel effect, vaak binnen enkele minuten (ongeveer 4 minuten bij i.v.). I.v. toediening moet langzaam gebeuren: maximaal 2 mg per minuut.

Advies: start altijd met een lage dosis en pas aan op basis van werking en tolerantie. Vraag je apotheker om uitleg over het afmeten van milliliters bij de drank en let op hulpstoffen in de injectievloeistof.

Indicaties: wanneer is lorazepam zinvol?

Deze sectie beschrijft concrete situaties waarin behandeling met Lorazepam overwogen wordt. Lorazepam wordt specifiek ingezet bij bepaalde indicaties, zoals angststoornissen en paniekaanvallen.

Kortdurende angst en spanning

Kies Lorazepam bij acute, hevige angst of spanning wanneer snelle verlichting nodig is en gesprekken of therapie nog niet werken. Het vermindert angstgevoelens en werkt rustgevend binnen korte tijd.

Slaapstoornissen

Als slaapmiddel heeft het een beperkte plaats. Gebruik is alleen aangewezen bij ernstige slapeloosheid met hoge lijdensdruk en dan kortdurend.

Premedicatie bij ingrepen

Voor procedures geeft Lorazepam rust en amnesie. Orale dosering is meestal 2–4 mg, 1–2 uur vooraf. I.v. voorbereiding kan 15–20 minuten voor de ingreep worden gegeven; bij i.m. geldt een langere voorlooptijd.

Off‑label toepassingen

Off‑label wordt het toegepast bij alcoholonthouding, (dreigend) delier, acute agitatie en status epilepticus volgens protocollen. Bij de ziekte parkinson of Lewy body‑dementie is terughoudendheid nodig met antipsychotica; soms wordt Lorazepam als aanvullende maatregel gebruikt. Let op: een voorgeschiedenis van drugsmisbruik vergroot het risico op afhankelijkheid bij gebruik van lorazepam.

Belangrijk: de keuze voor inzet, dosering en duur hangt altijd af van de situatie, comorbiditeit en risico op afhankelijkheid. Overleg met de behandelaar voor een passend uur inname‑schema.

Doseringen per situatie

Doseringen verschillen sterk per indicatie; hieronder staan de gangbare schema’s voor volwassenen, ouderen en kinderen. Het is belangrijk om lorazepam precies volgens voorschrift te gebruiken en nooit af te wijken van het advies van uw arts. Gebruik deze richtlijnen als uitgangspunt en overleg altijd met de behandelaar.

Angst en spanning — start en onderhoud

Bij acute angst spanning start men vaak oraal met 0,5 mg, 2–3 keer per dag. Als onderhoud geldt meestal 1 mg, 2–3 keer per dag.

Oudere of verzwakte patiënten beginnen met de helft van de gebruikelijke dosis vanwege grotere gevoeligheid en valrisico.

Slaapproblemen

Voor kortdurende slaapklachten is 1–2 mg kort voor het naar bed gaan gebruikelijk.

Bij ouderen of bij lever- of nierfunctiestoornis wordt 0,5–1 mg aanbevolen. Bij ernstige leverinsufficiëntie is gebruik gecontraïndiceerd.

Premedicatie (oraal, i.v., i.m.)

Orale premedicatie: 2–4 mg, 1–2 uur vóór de ingreep.

I.v.: 0,044 mg/kg ongeveer 15–20 minuten vooraf (maximaal 4 mg; bij leeftijd >50 jaar vaak max 2 mg). I.m.: 0,05 mg/kg minstens 2 uur vooraf (max 4 mg).

Status epilepticus

Volwassenen: i.v. 4 mg langzaam toegediend; indien nodig 1× herhalen na 10–15 minuten. Maximale infusiesnelheid 2 mg/min.

Kinderen vanaf 1 maand: i.v. 0,1 mg/kg (max 4 mg per dosis) Lorazepam. Bij kinderen

Alcoholonthouding en delier

Alcoholonthouding volgens NHG: start 1 mg, 3× per dag; zo nodig opbouwen tot 2,5 mg, 3× per dag en daarna om de 2 dagen afbouwen. Hallucinaties kunnen optreden bij alcoholonthouding of delier en vereisen extra aandacht van een arts.

Bij delier 0,5–2 mg p.o./i.m./i.v. elke 2 uur op geleide van symptomen, vaak als aanvulling op antipsychotica. Tabletten altijd met voldoende water innemen en houd vast aan afgesproken innamemomenten.

Gebruik bij speciale doelgroepen

Voor bepaalde groepen patiënten gelden extra voorzorgsmaatregelen bij gebruik van Lorazepam. De behandeling met lorazepam moet altijd worden afgestemd op de individuele behoeften van de patiënt. Artsen wegen sneller risico’s en baten en stellen duidelijke doel‑ en stopcriteria op.

Ouderen en verzwakte patiënten

Start met de halve dosis en evalueer frequent. Ouderen hebben een hogere gevoeligheid; sedatie en spierzwakte verhogen de kans op vallen. Daarnaast hebben ouderen een verhoogde neiging tot vallen en afhankelijkheid bij gebruik van lorazepam.

Pas omgeving en hulpmiddelen aan en plan korte evaluatiemomenten binnen enkele weken.

Kinderen en jongeren

Bij kinderen (6–18 jaar) gelden lage, kortdurende schema’s: 0,02–0,1 mg/kg per dag in 2–3 doses. Gebruik zo kort mogelijk en monitor op paradoxale reacties.

Nier-, lever- en ademhalingsproblemen

Bij matige nier‑ of leverfunctiestoornis halveer de dosis. Ernstige leverinsufficiëntie is een contra‑indicatie.

Bij chronische respiratoire insufficiëntie verlaag je de dosis en volg je ademhaling en alertheid nauwkeurig. Ernstige respiratoire insufficiëntie en slaapapneu zijn contra‑indicaties.

Complexe comorbiditeit

Bij ziekte van Parkinson of Lewy body‑dementie is de keuze lastig; overleg met een specialist is aan te raden. Let op polyfarmacie en cumulatieve sedatie.

Praktisch advies: stel heldere stopcriteria, beperk hoge dosis en houd opvolging binnen enkele weken. Beschikbaar onderzoek ondersteunt terughoudend gebruik en individuele afweging.

Bijwerkingen: wat kun je verwachten?

Hier lees je welke bijwerkingen van Lorazepam vaak voorkomen en welke zeldzame maar ernstige risico’s bestaan. De meeste meldingen gaan over sufheid en vermoeidheid en dit kan invloed hebben op je dagelijks leven. Houd er rekening mee dat sommige bijwerkingen zich pas de volgende dag kunnen openbaren.

Het is belangrijk te weten welke bijwerkingen kunnen optreden, zodat je goed voorbereid bent.

Veelvoorkomende klachten

Veel voorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid, vermoeidheid, duizeligheid en spierzwakte. Deze klachten kunnen leiden tot last in werk en verkeer.

Psychische en paradoxale reacties

Soms ontstaan psychische reacties: onrust, prikkelbaarheid, agressie of nachtmerries. Geïrriteerdheid is ook een mogelijke psychische bijwerking van lorazepam, vooral bij langdurig gebruik of bij het stoppen met het medicijn. Vooral kinderen en ouderen hebben meer kans op deze paradoxale bijwerking. Stop bij ernstige verergering en neem direct contact op.

Ernstige risico’s

Zelden treden anterograde amnesie of ademhalingsdepressie op, vooral bij een hoge dosis of bij gelijktijdig gebruik van andere dempers. Afhankelijkheid en tolerantie kunnen zich ontwikkelen; bouw daarom het gebruik kort en gecontroleerd af.

Tip: Meld bij elk onverwacht symptoom je klachten aan de behandelaar. Bij hoofdpijn, misselijkheid of als je last krijgt van overmatige sufheid, kan aanpassen van dosis of het innamemoment helpen.

Interacties: alcohol, opioïden en andere middelen

Combinaties met alcohol of pijnstillers vragen extra aandacht. De combinatie kan de sedatie versterken en de kans op ademhalingsdepressie verhogen. Bepaalde middelen kunnen elkaar versterken of elkaars werking beïnvloeden, waardoor de risico’s toenemen.

Alcohol en andere dempers

Alcohol versterkt de remmende werking van Lorazepam en vergroot de kans op ernstige bijwerkingen zoals ademhalingsdepressie en extreme slaperigheid. Vermijd alcohol tijdens behandeling en bespreek leefstijladviezen met uw arts.

Opioïden en risico’s

Het combineren met opioïden wordt ontraden; samen kunnen ze leiden tot diepe sedatie, coma en overlijden. Bij noodzaak geldt strikte monitoring en vaak verlaging van de dosis.

Other medicijnen en voorzorg

Sommige antipsychotica, zoals clozapine, kunnen extra sedatie, hypersalivatie en ataxie geven. Injecties met haloperidol zijn in zeldzame gevallen geassocieerd met ernstige cardiorespiratoire incidenten.

Theofylline kan juist de sedatie verminderen; overleg altijd over alle medicijnen, ook zelfzorg en kruiden. Wees extra voorzichtig bij kinderen en kwetsbare groepen; zij reageren vaak sterker en hebben meer risico op schade.

• Vertel uw behandelaar over elk geneesmiddel dat u gebruikt.
• Overweeg dosisaanpassing en intensievere monitoring bij combinaties met andere dempers.

Waarschuwingen, contra‑indicaties en duur van gebruik

Veilig gebruik begint met kennis over risico’s, contra‑indicaties en hoe lang behandeling verantwoord is. De bijsluiter van Lorazepam bevat uitgebreide informatie over de risico’s en bijwerkingen. Hieronder staan de belangrijkste aandachtspunten en praktische adviezen.

Contra‑indicaties en kwetsbare groepen

Gebruik dit middel niet bij overgevoeligheid voor benzodiazepinen, myasthenia gravis, ernstige respiratoire insufficiëntie, slaapapneu of ernstige leverinsufficiëntie.

De orale drank bevat propyleenglycol; deze is niet geschikt voor neonaten jonger dan 1 maand. Bespreek altijd alternatieven bij ernstige comorbiditeit of bij ziekte van Parkinson.

Duur van behandeling en afhankelijkheid

Beperk de behandelduur tot enkele weken om afhankelijkheid en tolerantie te voorkomen. Als slaapmiddel is 1–2 weken aanbevolen (maximaal 4 weken).

Als anxiolyticum geldt meestal een traject van 8–12 weken inclusief afbouw. Dagelijks gebruik vergroot de kans op gewenning; evalueer regelmatig het effect en de noodzaak om door te gaan.

Injectievloeistof: observatie en hulpstoffen

Na i.v. of i.m. toediening is observatie noodzakelijk. De injectievloeistof bevat propyleenglycol en benzylalcohol; cumulatie kan leiden tot metabole complicaties.

Geef duidelijk advies over alcohol en andere dempers; combinatie vergroot de risico’s op ernstige bijwerkingen. Leg stopdata vast en informeer patiënt en familie over waarschuwingssignalen.

Lorazepam en deelname aan het verkeer in Nederland

Rijden met sedativa kan risico’s geven, daarom gelden duidelijke regels voor gebruik en verkeer. Lorazepam beïnvloedt hoe snel je reageert, wat gevolgen heeft voor je reactievermogen en dus voor deelname aan het verkeer. Hieronder vind je praktische informatie over wanneer je wel of niet mag autorijden na inname van dit middel.

Dagelijks gebruik: niet autorijden

Gebruik je lorazepam elke dag, dan mag autorijden niet. Dit geldt ook voor scooter en andere voertuigen.

Chronisch gebruik verhoogt slaperigheid en vertraagt reacties. Dat vergroot de kans op ongevallen en aansprakelijkheid.

Conclusie

Deze pagina geeft heldere informatie over het effect bij acute angst en premedicatie. Lorazepam kan snel verlichting bieden, maar vraagt zorgvuldigheid. In de praktijk blijkt het eigenlijk vaak moeilijker om te stoppen dan men vooraf denkt.

Gebruik is kort: beperk toepassing gedurende enkele weken. Langere behandeling verhoogt het risico op afhankelijkheid en ongewenste effecten.

Volg afgesproken doseringen, evalueer regelmatig of het gewenste effect optreedt en plan tijdig afbouwen. Let op interacties met alcohol en opioïden.

Bij dagelijks gebruik van Lorazepam mag autorijden niet; bij incidenteel gebruik geldt meestal een wachttermijn van 72 uur. Vraag altijd om persoonlijk advies van je behandelaar.