Description
Heldere informatie over midazolam oftewel Dormicum vindt u hier kort en praktisch. Deze introductie geeft duidelijke uitleg over het middel, de belangrijkste vormen en waarom artsen het voorschrijven. U krijgt overzichtelijke informatie om snel te begrijpen wat u kunt verwachten.
We beschrijven het gebruik van mg midazolam als anxiolyticum en sedativum. Het werkt vaak binnen een paar uur en kan bij sommige mensen nog dagen doorwerken. Hieronder leest u hoe dosering en toediening het effect bepalen.
Deze tekst benoemt ook welke medicijnen en toedieningsvormen beschikbaar zijn en welke bijwerkingen kunnen optreden. Raadpleeg altijd uw arts bij twijfel of onverwachte klachten.
Tot slot geven we praktische tips voor de dag van een ingreep. We wegen baten tegen mogelijke last en geven richtlijnen voor de eerste dag na behandeling. Zo maakt u samen met uw zorgverlener een weloverwogen keuze.
Wat is Dormicum en hoe werkt het?
Dit hoofdstuk legt uit wat midazolam is en hoe het in het lichaam werkt. Dormicum is een snel werkend benzodiazepine met anticonvulsieve, anxiolytische, sedatieve en amnestische eigenschappen. Het middel heeft een korte werkingsduur, waardoor patiënten na toediening snel weer wakker kunnen worden; dit is vooral relevant bij sedatie en anesthesie om het sedatie-effect goed te kunnen beheren. Daarnaast wordt midazolam 15 mg ook als slaapmiddel voorgeschreven bij slaapstoornissen zoals slapeloosheid.
Benzodiazepine-profiel: anxiolyse, sedatie en amnesie
Als onderdeel van de benzodiazepinen versterkt het middel de remmende werking van GABA in de hersenen. Dit vermindert angst, spanning en onrust en geeft vaak ook geheugenverlies rond procedures.
Snelheid van werking en halfwaardetijd
Bij intraveneuze toediening treedt het effect vaak binnen minuten op; bij orale inname is dat meestal binnen 15–30 minuten. De halfwaardetijd ligt gemiddeld tussen 1,8 en 6,4 uur, dus het werkingseffect houdt enkele uren aan.
Midazolam wordt via CYP3A-enzymen omgezet naar 1-hydroxy-metaboliet en uiteindelijk via de nieren geklaard. Geneesmiddelen zoals cimetidine en diltiazem kunnen het metabolisme van midazolam remmen, waardoor de werking wordt versterkt en het risico op bijwerkingen toeneemt; voorzichtigheid is daarom geboden bij gelijktijdig gebruik. Midazolam wordt door de arts afgestemd en toegepast op basis van de individuele situatie, waarbij dosis en timing worden aangepast aan het beoogde gebruik rond een ingreep.
Let op: bijwerkingen en wisselwerkingen verschillen per persoon. Bespreek risico’s altijd met uw zorgverlener, zeker bij hoge leeftijd of langdurig gebruik.
Samenstelling, sterktes en toedieningsvormen
Praktische informatie over beschikbare vormen helpt bij keuze en veiligheid. Hieronder vindt u een compact overzicht van de meest gebruikte presentaties en verpakkingen.
Tabletten
Tabletten zijn er in 7,5 mg en 15 mg (maleaat). Ze worden vooral voorgeschreven voor kortdurend gebruik bij slapeloosheid of als premedicatie op aanwijzing van de arts.
Injectie en infusie
Midazolam 15 mg kan op verschillende manieren worden toegediend, afhankelijk van de medische situatie en de gewenste snelheid en duur van het effect. Een veelgebruikte methode is via injectie, waarbij het middel direct in een ader (intraveneus) of in een spier (intramusculair) wordt toegediend. Intramusculaire toediening is vooral geschikt wanneer snelle sedatie nodig is, maar er geen directe toegang tot een ader mogelijk is.
Voor situaties waarin een langdurige en gecontroleerde sedatie vereist is, zoals op de intensive care of tijdens bepaalde medische ingrepen, wordt midazolam vaak langzaam via een infuus toegediend. Deze infusie zorgt ervoor dat het middel geleidelijk in het bloed komt, waardoor het effect goed kan worden afgestemd op de behoefte van de patiënt.
Het is belangrijk te weten dat zowel injectie als infusie van midazolam uitsluitend onder strikte medische supervisie mag plaatsvinden. Door de krachtige werking en het risico op ernstige bijwerkingen, zoals ademhalingsdepressie, is continue monitoring van vitale functies noodzakelijk. Uw arts bepaalt de juiste toedieningsvorm en dosering op basis van de aard van de ingreep en uw persoonlijke gezondheidssituatie.
Neusspray en oromucosale vormen
Neusspray en oromucosale vormen van bepaalde benzodiazepinen, zoals Dormicum, worden vaak gebruikt bij een epileptisch insult wanneer snelle toediening nodig is. Deze vormen, bijvoorbeeld bij Midazolam nodig, kunnen het verminderd reactievermogen veroorzaken, wat de rijvaardigheid beïnvloedt.
Soms zijn er bijwerkingen zoals overmatig zweten, droge ogen, prikkelbaarheid of diarree.
Ze zijn alleen op recept verkrijgbaar via de apotheek en worden gebruikt bij epilepsie, soms rond een operatie, bevalling of bij acute ziekte.
In hoge nood kan een 15 mg dosis of hogere doseringen toegepast worden, maar dit verhoogt de kans op ontwenningsverschijnselen bij langdurig gebruik.
Mogelijke interactie met middelen zoals claritromycine of fluconazol moet worden gecontroleerd, zeker bij zwangerschap of als de moeder borstvoeding geeft. Slaapklachten of angst kunnen soms een oorzaak zijn voor gebruik, maar het blijft een noodmiddel.
Vergoeding geldt vaak met uitzondering, afhankelijk van indicatie en verzekeraar. Onjuist gebruik kan ernstige gevolgen hebben.
Indicaties: geregistreerd gebruik
Midazolam kent verschillende geregistreerde toepassingen, waarbij het middel zorgvuldig wordt ingezet op basis van medische noodzaak en onder strikte voorwaarden.
Kortdurende behandeling van ernstige slaapstoornissen
Midazolam kan worden voorgeschreven voor de kortdurende behandeling van ernstige slaapstoornissen, vooral wanneer andere behandelingen hebben gefaald. Het middel wordt ingezet als de slapeloosheid zo ernstig is dat het dagelijks functioneren wordt belemmerd en andere vormen van behandeling geen voldoende resultaat hebben opgeleverd.
De behandeling is altijd tijdelijk, omdat langdurig gebruik kan leiden tot afhankelijkheid en het risico op terugkerende slaapproblemen (rebound-insomnia) na het stoppen. Uw arts beoordeelt zorgvuldig of midazolam in uw situatie de juiste keuze is en bespreekt samen met u het behandelplan.
Sedatie en premedicatie bij diagnostische/therapeutische ingrepen
Midazolam 15 mg wordt veel gebruikt om angst en spanning te verminderen voorafgaand aan diagnostische of therapeutische ingrepen, zoals een endoscopie of kleine chirurgische procedure. Door het kalmerende effect helpt het middel patiënten om rustig te blijven, waardoor de ingreep minder belastend wordt en vaak soepeler verloopt.
De dosering en het moment van toediening worden afgestemd op de aard van de ingreep en de persoonlijke behoefte van de patiënt, zodat het effect optimaal is en de veiligheid gewaarborgd blijft. Uw arts bepaalt welke toedieningsvorm het meest geschikt is en begeleidt u gedurende het hele proces.
Status epilepticus
Bij status epilepticus, een ernstige situatie waarbij een epileptische aanval langer dan vijf minuten aanhoudt of waarbij meerdere aanvallen elkaar snel opvolgen zonder volledig herstel, wordt midazolam ingezet als noodmedicatie. In het ziekenhuis wordt het middel meestal intraveneus gebruikt, zodat het effect binnen enkele minuten optreedt en de aanval snel kan worden onderbroken.
Buiten het ziekenhuis kan midazolam ook via de neusspray of oromucosaal worden toegediend, wat vooral van belang is als er direct ingrijpen nodig is en er geen toegang tot een infuus is. In alle gevallen is het belangrijk dat de patiënt nauwlettend wordt gemonitord vanwege het risico op ademhalingsdepressie en andere bijwerkingen. Snel en correct handelen kan levensreddend zijn bij deze ernstige aanvallen.
Injectie en infusie
Injectievloeistof (hydrochloride) is verkrijgbaar als 1 mg/ml (ampul 5 ml, flacon 50 ml, wegwerpspuit 5 ml), 2 mg/ml (flacon 50 ml) en 5 mg/ml (ampul 1/3/10 ml).
Er is ook een kant-en-klare oplossing voor infusie (Senozam) 5 mg/ml in zakken van 100 ml voor gecontroleerd gebruik via infuus.
Neusspray en oromucosale vormen
De neusspray in unit doses bestaat uit 2,5 mg, 3,75 mg en 5 mg per dosis; sommige varianten leveren ook 0,5 of 1,25 mg per spray. Bijwerkingen van de neusspray kunnen onder andere een prikkelend gevoel in de neus en een tijdelijke loopneus zijn.
Oromucosale oplossing is 5 mg/ml in wegwerpspuiten (0,5–2 ml). Voor orale toediening is er een drank (Ozalin) 2 mg/ml.
Let op: hulpstoffen verschillen per fabrikant. Vraag uw apotheker om aanvullende informatie over opslag, mogelijke allergieën en interacties met andere medicijnen. De juiste toediening en dosering bepaalt uw arts, afhankelijk van indicatie, leeftijd en lichaamsgewicht.
Indicaties: geregistreerd gebruik
Hier leggen we kort uit bij welke aandoeningen en procedures midazolam klinisch wordt ingezet.
Kortdurende behandeling van ernstige slaapstoornissen
Midazolam wordt voorgeschreven voor kortdurend gebruik bij ernstige slapeloosheid die het dagelijks functioneren belemmert. Het gebruik is tijdelijk en onder medische begeleiding. U dient midazolam alleen te nemen zoals voorgeschreven door uw arts, meestal vlak voor het slapen gaan.
Sedatie en premedicatie bij diagnostische/therapeutische ingrepen
Als mild sedativum helpt het bij angst en onrust voor een ingreep, bijvoorbeeld endoscopie of kleine poliklinische procedures. Daarnaast wordt midazolam vaak gebruikt om patiënten te kalmeren tijdens onderzoek, zodat het onderzoek rustiger en comfortabeler verloopt.
Bij kinderen vanaf 6 maanden kan het worden ingezet ter premedicatie of voor lichte sedatie, altijd volgens doseringsrichtlijnen per leeftijd en jaar.
Status epilepticus
Bij langdurige, acute convulsieve aanvallen wordt midazolam gebruikt via oromucosaal, nasaal, intramusculair of intraveneus toediening. Dit geldt voor kinderen vanaf 3 maanden en voor volwassenen.
Sedatie op de intensive care en conscious sedation
Op de intensive care gebruiken artsen het middel voor continue sedatie, bijvoorbeeld bij beademing. Voor conscious sedation blijft de ademhaling meestal intact en is midazolam een veelgebruikt benzodiazepine.
Belangrijk: elk gebruik gebeurt op voorschrift; de arts beoordeelt of toepassing bij kinderen en ouderen veilig is. De keuze van vorm en route hangt af van de gewenste diepte van sedatie en of herhaling één keer nodig kan zijn.
Offlabel-toepassingen en klinische overwegingen
In klinische noodsituaties wordt midazolam soms buiten de registratie om ingezet om acuut gevaar of hevige onrust te beheersen. Bij het gebruik van midazolam, vooral bij overdosering of bij risicogroepen, kan coma als ernstige complicatie optreden. Dit hoofdstuk behandelt praktische overwegingen en veiligheidsaspecten bij dit niet‑geregistreerde gebruik.
Crisissituaties: agitatie bij psychose, delier of dementie
Bij heftige agitatie kan offlabel intramusculair of nasaal gebruik snelle sedatie bieden wanneer orale toediening faalt. Let op: hallucinaties kunnen optreden als symptoom van de onderliggende aandoening of als bijwerking van medicatie, vooral bij ouderen of verzwakte patiënten.
Altijd eerst non‑medicamenteuze de‑escalatie proberen; medicatie volgt als veiligheid anders in gevaar komt.
Koortsconvulsies bij kinderen
Voor koortsconvulsies is diazepam vaak eerste keuze, maar midazolam buccaal of nasaal is een bewezen alternatief als rectale toediening niet geschikt is.
Alcoholonthoudingssyndroom en acute sedatie
Bij alcoholonttrekking heeft lorazepam meestal de voorkeur. In uitzonderlijke acute gevallen kan midazolam however via nasaal, buccaal of i.m. worden ingezet om snel te sedëren.
Palliatieve sedatie
Palliatieve sedatie met midazolam wordt in richtlijnen genoemd als niet‑geregistreerd gebruik. De arts beslist zorgvuldig en weegt de kans op bijwerkingen en respiratoire depressie.
Midazolam kan tijdens palliatieve sedatie ook worden ingezet om pijn en ongemak te verlichten bij patiënten in de laatste levensfase.
Praktisch: gebruik is tijdelijk, gericht op comfort en veiligheid, met documentatie van respons en doseringsbehoefte om zo min mogelijk last krijgen te veroorzaken.
Dosering bij slapeloosheid (kortdurend gebruik)
Hier leest u praktische aanwijzingen voor de juiste dosering bij inslaapklachten. Het medicijn zorgt ervoor dat u zich slaperig voelt, wat helpt bij het in slaap vallen. De richtlijnen zijn bedoeld voor tijdelijk gebruik en minimaliseren risico’s.
Volwassenen: start- en maximale dosering
De orale dosering bij slapeloosheid is doorgaans 7,5–15 mg vlak voor het slapen. Plan de inname zo dat u 7–8 uur ongestoord kunt slapen.
Begin altijd met 7,5 mg en beoordeel het effect na één keer in overleg met uw arts. Gebruik is kortdurend: maximaal 2 weken, inclusief eventuele dagen voor afbouwen.
Ouderen en bij lever- of nierfunctiestoornis: lagere dosering
Ouderen en verzwakte patiënten starten met 7,5 mg; een mogelijk lagere start kan verstandig zijn bij verhoogde gevoeligheid. Bij verminderde nierfunctie of lichte‑matige leverstoornis is de maximale dosis 7,5 mg.
Bij ernstige leverziekte is gebruik gecontra‑indiceerd. Bij chronische respiratoire insufficiëntie geldt ook een lagere dosering en extra voorzichtigheid.
Let op: bespreek na enkele weken het vervolg met uw arts. Voorkom dagelijks gebruik over langere weken; er kan een dag‑nabeschijnsel ontstaan, dus bestuur geen voertuigen zolang u suf voelt.
Dosering voor sedatie rondom ingrepen
Voor sedatie rond een ingreep is een duidelijke doseringsstrategie essentieel. Hieronder staan praktische richtlijnen voor nasaal gebruik, premedicatie en inleiding van anesthesie. Volg lokale protocollen en pas aan op leeftijd en lichaamsgewicht.
Nasaal: toediening in één neusgat
Bij volwassenen is de gebruikelijke startdosis 5 mg in één neusgat, gegeven 5–10 minuten vóór de ingreep. Is extra sedatie nodig, dan herhaalt u na ten minste 10 minuten 2,5–5 mg in het andere neusgat.
Maximale cumulatieve dosis is 10 mg. Bij ouderen start u met 2,5 mg en herhaalt u na ten minste 10 minuten 2,5 mg. Kinderdoseringen: 2,5 mg bij 12–43 kg en 5 mg bij ≥44 kg, met herhaling na ten minste 10 minuten.
Premedicatie: i.v. en i.m.
Als alternatief wordt premedicatie i.v. stapsgewijs gegeven: 1–2 mg herhaald naar behoefte. Bij ouderen start i.v. vaak met 0,5 mg.
Intramusculair is 0,07–0,1 mg per kg lichaamsgewicht (volwassene). Kies route en dosis op basis van ingreep, duur en comorbiditeit.
Inleiding en onderhoud van anesthesie
Voor inleiding wordt i.v. 0,15–0,2 mg/kg gebruikt; zonder premedicatie kan dit 0,3–0,35 mg/kg zijn. Titreer langzaam en noteer elke keer de gegeven dosis.
Houd ademhaling en hemodynamiek continu in de gaten en zorg dat infuus en monitoring aanwezig zijn. Het klinische effect treedt vaak binnen minuten op en kan enkele uren aanhouden.
Dosering bij status epilepticus
Snelle behandeling is cruciaal bij aanhoudende convulsies. Midazolam werkt vaak binnen minuten en kan aanvallen onderbreken als het snel wordt toegediend.
Nasaal en oromucosaal: tijd tot effect en herhaalbeleid
Bij volwassenen is de aanbevolen nasaal dosis 5 mg in één neusgat. Zo nodig herhaal na ten minste 10 minuten in het andere neusgat.
Ouderen krijgen doorgaans 3,75 mg nasaal en herhaling na ten minste 10 minuten indien nodig. Kinderen ≥2 jaar volgen gewichtsschema: 12–18 kg = 2,5 mg; 19–39 kg = 3,75 mg; ≥40 kg = 5 mg, met herhaling na 10 minuten.
Oromucosaal zijn er leeftijdsgebonden vaste doseringen voor kinderen vanaf 3 maanden tot 18 jaar (bijv. 1–5 jaar = 5 mg; 10–18 jaar = 10 mg). Het effect treedt vaak binnen enkele minuten op.
Alternatieve routes: i.v. en i.m. met veiligheidswaarschuwingen
Off‑label adviseren richtlijnen i.m./nasaal/oromucosaal 0,2 mg/kg (max 10 mg), éénmalig; zo nodig 1× herhalen na vijf minuten. I.v. is 0,1 mg/kg (max 5 mg) met mogelijkheid tot één herhaling na vijf minuten.
Intravenouse toediening vereist ervaren hulpverleners en directe bewaking van ademhaling en circulatie. Registreer welke dosis en in welk neusgat is gegeven en alarmeer medische hulp bij uitblijvend herstel of respiratoire problemen.
Toediening en praktische instructies
In deze paragraaf krijgt u heldere, praktische richtlijnen voor veilige toediening en wat u direct kunt verwachten. Volg altijd de aanwijzingen van uw arts en noteer tijden en gegeven dosis.
Houd er rekening mee dat na toediening soms bijwerkingen kunnen optreden, zoals wazig zien of dubbelzien. Deze visuele klachten zijn meestal tijdelijk.
Neusspray: techniek per neusgat en timing
Gebruik de neusspray rechtop en spuit de volledige dosis in één neusgat. Laat de vloeistof enkele minuten inwerken en snuit niet direct na toediening.
Is extra sedatie nodig? Herhaal dan na ten minste 10 minuten in het andere neusgat. Noteer altijd het tijdstip en welk neusgat u gebruikte.
Oraal en oromucosaal: wat te verwachten
Oraal kan het 15–30 minuten duren voordat u effect voelt; dit is afhankelijk van voedselinname. Bij oromucosale toediening werkt het vaak sneller door opname via het mondslijmvlies.
Verwacht sufheid, verminderde coördinatie en soms amnesie. Plan een begeleider voor vervoer en neem de dagen erna geen belangrijke beslissingen als u nog suf bent.
Injectie/infusie: monitoring en setting
Injecties en continu infuus horen thuis in een klinische setting met apparatuur en een arts die ademhaling en hemodynamiek continu bewaakt. I.v.-bolussen geven meestal binnen minuten effect.
Volg de voorgeschreven dosis nauwkeurig. Combineer niet met andere medicijnen zonder overleg en bel direct medische hulp bij tekenen van te sterke sedatie of ademhalingsdepressie.
Bijwerkingen en risico’s
Bij elk geneesmiddel horen mogelijke bijwerkingen; hier leest u welke klachten het vaakst voorkomen en welke zeldzaam maar ernstig zijn. Zeldzame bijwerkingen kunnen onder andere hoofdpijn en spierzwakte omvatten. Houd er rekening mee dat er altijd een risico op schade bestaat bij het gebruik van medicatie.
Veelvoorkomende klachten
Veelvoorkomende bijwerkingen zijn slaperigheid en duizeligheid. Sommige mensen hebben hier nog enkele dagen last van.
Andere klachten zijn misselijkheid, een droge mond, dubbelzien en lichte verwardheid. Deze verdwijnen meestal als het effect afneemt.
Bij gebruik als neusspray kunt u een branderig gevoel in de neus ervaren en soms tranende ogen. Dit ongemak is doorgaans tijdelijk.
Serieuze bijwerkingen
Ernstige risico’s zoals ademhalingsdepressie, apneu of hartritmestoornissen zijn zeldzaam maar vereisen directe aandacht. De kans op zulke complicaties neemt toe bij hoge dosis of bij combinatie met andere dempende medicijnen.
Wanneer direct medische hulp inschakelen
Bel direct spoedhulp bij kortademigheid, blauwe lippen, verminderde of afwezige reactie, of een zeer onregelmatige hartslag.
Neem contact op met uw arts bij aanhoudende of hinderlijke bijwerkingen. Gebruik geen andere sedatieve medicijnen zonder overleg. Noteer wanneer en hoeveel u kreeg; dit helpt bij de beoordeling en vervolgstappen.
Interacties: alcohol, grapefruit en andere medicijnen
Interactie met andere stoffen kan de werking en veiligheid van midazolam sterk beïnvloeden. Let op voeding, vrij verkrijgbare middelen en voorgeschreven medicijnen vóór gebruik.
Alcohol en andere CNS-depressiva
Drink geen alcohol binnen ongeveer 24 uur na toediening. Alcohol en andere middelen die het centrale zenuwstelsel dempen (opioïden, antihistaminica, slaapmiddelen) verhogen het risico op te sterke sedatie en ademhalingsdepressie.
Grapefruit en CYP3A4-remmers
Grapefruit of grapefruitsap remt CYP3A4 en kan midazolamspiegels verhogen. Vermijd grapefruit rond het gebruik om onvoorspelbare bijwerkingen te voorkomen.
Belangrijke geneesmiddelinteracties en doseeraanpassingen
Sterke CYP3A4-remmers (ritonavir, ketoconazol, clarithromycine, verapamil, voriconazol) verhogen blootstelling; uw arts kan de dosis aanpassen of een alternatief kiezen.
Enzyminductoren (carbamazepine, fenytoïne, rifampicine) en supplementen zoals sint‑janskruid verminderen het effect. Vertel altijd uw arts en apotheker welke medicijnen en supplementen u gebruikt, inclusief OTC-producten, zodat zij veilig gebruik kunnen adviseren.
Conclusie: Dormicum
Conclusie: Hier geven we een beknopte conclusie met aandachtspunten voor veilig en doelgericht gebruik.
Midazolam oftewel Dormicum is een krachtig en snelwerkend sedativum dat inzetbaar is bij uiteenlopende medische situaties, van slaapstoornissen tot sedatie rondom ingrepen. Bespreek indicatie, toedieningsvorm en timing altijd met uw arts.
Let op interacties zoals alcohol en grapefruit en plan begeleiding na toediening vanwege mogelijk aanhoudende sufheid. Volg voorgeschreven doseringen nauwkeurig en vraag direct advies bij twijfel.
Met goede voorbereiding, juiste monitoring en duidelijke communicatie draagt dit middel bij aan meer comfort en rust tijdens medische handelingen.
